2018 IV. Çeyrek GSYH Değerleri

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) dördüncü çeyrek değerlerine ilişkin veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 11 Mart 2019 tarihinde yayımlandı.
TÜİK tarafından çeyreklik dönemlerde yayımlanan GSYH değerleri, Ulusal Hesaplar Sistemi’nde tahmin edilen temel büyüklüklerin en önemlisi ve odak noktasıdır. GSYH, bir ülkedeki belirli bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerden dolayı oluşan katma değere ilişkin standart bir ölçü olarak değerlendirilebilir. GSYH’nin üretimdeki değişiminin daha sağlıklı ölçülebilmesi için enflasyon etkisinin arındırılmasıyla zincirlenmiş hacim endeksi hesaplanmaktadır.
Cari fiyatlarla hesaplamalarda; gerçek değişimlerle birlikte fiyat hareketleri de kapsanmaktadır. Yalnızca gerçek değişimlerin izlenebilmesi için fiyat değişikliklerinden gelen etkinin giderilmesi gerekmektedir. Zincirlenmiş hacim endeksleriyle elde edilen GSYH, bu etkiyi yok ederek; belli bir dönemde yer alan gerçek değişmeleri ölçmektedir.
Fiyat değişimlerinin etkisinden arındırılıp yalnızca gerçek değişimin ölçülmesi için ise fiyat yapısının güncel olması gerekmektedir. Ardışık iki yıl hesaplamalarında sabit bir yıldaki fiyatın kullanılmasının yerine önceki yılın fiyatları kullanılarak zincirlenmiş hacim endekslerine ulaşıldığında; fiyat değişimlerinden arındırma işlemi daha sağlıklı olmaktadır. Ancak zincirleme yöntemler kullanıldığı durumlarda göreli fiyatlar değiştiği için toplamsal olmama sorunu (nonadditivity problem) yöntemin bir dezavantajı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Tablo 1’de görüldüğü üzere GSYH zincirlenmiş hacim endeksinin (2009=100) bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim oranı ile hesaplanan GSYH büyüme hızı 2018’in dördüncü çeyreğinde yüzde -3 seviyesinde gerçekleşmiştir. Öte yandan endeks bir önceki çeyreklik döneme (2018 yılı üçüncü çeyrek) göre ise yüzde -1,8 düşüş göstermiştir. GSYH 2018 yılının dördüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,4 artarak, bir önceki çeyreğe göre ise yüzde 0,7 azalarak 1 trilyon 10 milyar 114 milyon TL değerine ulaşmıştır. Öte yandan dördüncü çeyrek dönemi ile birlikte açıklanan yıllık GSYH ise bir önceki yıla göre yüzde 19,1 artarak 3 trilyon 700 milyar 989 milyon TL olmuştur.
GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2018 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 1,3, sanayi sektörünün katma değeri ise yüzde 1,1 artarken inşaat sektörünün katma değeri yüzde 1,9 azalmıştır. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 5,6 artmıştır (Tablo 3).